Η συγγραφέας Γιώτα Γουβέλη μίλησε στις Bookovers και την Νέλλη Αλεξοπούλου για το νέο της μυθιστόρημα "Βεντέτα στον Βόσπορο", που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.
https://www.dioptra.gr/vivlio/elliniki-logotexnia/vendetta-ston-vosporo/
Ποια είναι η άποψή σας για τη μοίρα; Μπορεί ο άνθρωπος να την αλλάξει;
Από τις πρώτες σελίδες η μικρότερη από τις τρεις Μοίρες λέει: «Τι κι αν ήξερα τα μελλούμενα; Χρέος μου ήταν να φροντίσω να μη μεταβληθεί τίποτε από αυτά. Έπρεπε να γίνουν όλα όπως τα καθόρισαν οι άλλες δύο αδερφές μου». Δεν δείχνει λοιπόν απόλυτη σιγουριά η Μοίρα για την παντοδυναμία της. Μπορεί κάτι να πάει στραβά στα σχέδιά της. Το ερώτημα αν ο άνθρωπος μπορεί να χαράξει ελεύθερα την πορεία της ζωής του ή αν αυτή προδιαγράφεται από την ειμαρμένη είναι πολύ παλιό. Προσωπικά ενστερνίζομαι τη ρήση του Ηράκλειτου: Η μοίρα του ανθρώπου είναι ο χαρακτήρας του. Ωστόσο πάντα ασκεί γοητεία το υπερβατικό, το υπερφυσικό στοιχείο. Δεν τα ξέρουμε όλα σ’ αυτή τη ζωή, το 95% του κόσμου μάς είναι άγνωστο, όπως είπε ο Αϊνστάιν.
Καμιά φορά η λογική αντικρούει το συναίσθημα. Τι πρέπει να ακούει κανείς;
Αυθόρμητα θα έλεγα το συναίσθημα. Ό,τι αισθανόμαστε υπάρχει λόγος που το αισθανόμαστε, κι ας μη συνειδητοποιούμε το λογικό του υπόβαθρο. Ωστόσο, αν μιλάμε για το θυμικό, αυτό είναι άλλη υπόθεση. Έχει να κάνει με τον παρορμητισμό, ιδίως σε στιγμές έντονης ψυχικής φόρτισης. Τότε καλό θα ήταν να μην αντιδράσουμε εν θερμώ, να περιμένουμε λίγο να δούμε πιο ψύχραιμα τα πράγματα. Μπορούμε όμως; Άνθρωποι είμαστε, όχι προγραμματισμένες μηχανές.
Ο ιερέας προτρέπει τους πρωταγωνιστές να επιλέξουν τον σωστό δρόμο. Τι είναι σωστό όμως τελικά;
Θα αφήσω να απαντήσουν οι ήρωές μου πιο κάτω στη Βεντέτα στον Βόσπορο: «Και γιατί ο δρόμος του Θεού να είναι άλλος από τον δρόμο της καρδιάς; Ποιος νόμος, ποιος Θεός ορίζει πού είναι ο Παράδεισος του καθενός; Μόνο η καρδιά και οι αισθήσεις του το ξέρουν». Και έπειτα: «Ήξερε πως ο πατήρ Ευσέβιος φρόντιζε για το καλό του. Για το καλό του; Όταν το καλό επιβάλλεται και δεν πηγάζει μέσα από την ψυχή του ανθρώπου, ίσως να μην είναι και τόσο καλό».
Για τα ιστορικά στοιχεία κάνατε έρευνα; Από πού αντλήσατε το υλικό σας;
Τα ιστορικά γεγονότα και τα ιστορικά πρόσωπα που αναφέρονται μέσα στο μυθιστόρημα είναι δοσμένα με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια και αυτό απαιτεί ασφαλώς σχολαστική έρευνα. Ευτυχώς για την ιστορία της ελληνικής ομογένειας στην Κωνσταντινούπολη υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία για να βασιστεί κανείς. Για μένα πάντως εξίσου σημαντική είναι η έρευνα για τα πραγματολογικά στοιχεία, για εκείνες τις ιδιαίτερες λεπτομέρειες της ζωής των Ρωμιών στην Πόλη, την οποία τόσο αγάπησαν. Και σ’ αυτό ήμουν τυχερή, γιατί η πατρική οικογένεια του άντρα μου έχει καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη κι έζησα μέσα από τις νοσταλγικές τους αναμνήσεις ένα σωρό μαγευτικές εμπειρίες.
Η αδερφή της πρωταγωνίστριας, της Ευθαλίας, τονίζει τη σημασία των χρημάτων. Τι σημασία έχουν αυτά στη ζωή του ανθρώπου;
Η αδερφή της Ευθαλίας, η Φανή, είναι ένα πνευματικά προικισμένο πλάσμα που βίωσε σε τρυφερή ηλικία την ορφάνια, την ανέχεια, την ταπείνωση. Χαρακτήρας πιο επαναστατικός σε σχέση με την Ευθαλία και πιο κυνικός ίσως, δεν εννοεί να υποταχθεί σ’ αυτή τη μίζερη μοίρα. Σπουδάζει για να γίνει δικηγόρος, αλλά ξέρει πως αυτό δεν φτάνει για να ξεφύγει από τη μιζέρια. Είναι γυναίκα και η κοινωνία της Κωνσταντινούπολης του ’50 δεν την ευνοεί. Η Φανή είναι η χαρακτηριστική περίπτωση του ανθρώπου που βιώνει μια εσωτερική συγκρουσιακή κατάσταση όταν φτάνει σε αδιέξοδο. «Θέλω να ζήσω σαν άνθρωπος», ξεσπά με απόγνωση κάποια στιγμή. Ξέρει πως χωρίς χρήματα αυτό δεν θα γίνει. Ποιος την αδικεί; Νομίζω όμως πως, όταν διαβάσει κανείς τη συνέχεια στην ιστορία της Φανής, θα καταλάβει τη διαφορά ανάμεσα στην πλούσια και στην καλή ζωή.
«Η ζωή τελειώνει όταν πάψεις να αγωνίζεσαι», λέει η Ευθαλία. Συμφωνείτε με αυτή την άποψη;
Η Ευθαλία είναι μαχήτρια μέσα στην ταπεινότητά της. Κι αυτοί οι άνθρωποι κερδίζουν τον σεβασμό μου. Δεν παριστάνουν τους καμπόσους και τους σωτήρες της ανθρωπότητας, αλλά και δεν παραιτούνται από τον αγώνα, στηρίζουν με τεράστια δύναμη τον εαυτό τους και τους γύρω τους. Ασφαλώς και η ζωή είναι ένας αγρίως υπέροχος αγώνας μέχρι την τελευταία στιγμή.
Πώς θα χαρακτηρίζατε τη μητέρα του Γιαννή;
Η Βασιλική είναι η προσωποποίηση της μητρικής αφοσίωσης. Έχει πίστη στο παιδί της, το στηρίζει άνευ όρων, είναι δυναμική και αποφασισμένη. Ίσως υπέρ το δέον αποφασισμένη, όταν θεωρεί πως ενεργεί για το καλό του παιδιού της. Κι εδώ είναι η παγίδα για κάθε μάνα, ιδιαίτερα για την Ελληνίδα μάνα· αυτό το λατρεμένο, ασύδοτο πλάσμα που λέγεται Ελληνίδα μάνα.
Ετοιμάζετε κάτι καινούριο στο μέλλον;
Πάντα υπάρχει μια ιστορία στο μυαλό μου – ομολογώ πως μου αρέσει να λέω ιστορίες. Κι ύστερα στρώνομαι να τη γράψω με ό,τι αυτό σημαίνει – πολλή δουλειά, προσήλωση, πίεση, αλλά και μια καινούρια εμπειρία κάθε φορά, μια άλλη ζωή, που φιλοδοξώ να τη ζήσουν και οι αναγνώστες μου. Τώρα αμφιταλαντεύομαι ανάμεσα σε δύο θέματα, ένα εποχής κι ένα σύγχρονο. Όταν χαλαρώσω σε μια ξαπλώστρα μπροστά στη θάλασσα στις διακοπές, θα καταλήξω πιστεύω.
ΥΠΟΘΕΣΗ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟΥ
Κάποτε οι τρεις κόρες του δασκάλου Γιδεών πήραν φαρμάκι και πέθαναν η μία μετά την άλλη μέσα σε έξι μήνες.
Χρόνια μετά, το κρίμα τους πέφτει βαρύ πάνω σε δύο οικογένειες.
Κωνσταντινούπολη 1955. Η ξελογιάστρα Πόλη της ομίχλης και της αστραπής.
Δύο οικογένειες Ρωμιών που τους χωρίζει σκληρή βεντέτα θα βρεθούν στη δίνη του φοβερού πογκρόμ της 6ης Σεπτεμβρίου.
Κι ενώ η ρωμιοσύνη της Πόλης ζει την τουρκική Νύχτα των Κρυστάλλων, οι δύο οικογένειες θα δώσουν αγώνα επιβίωσης ενάντια στον κοινό εχθρό, αλλά και αγώνα μίσους και εκδίκησης μεταξύ τους.
Ένας νεαρός μοναχός που συγκλονίζεται όταν η καρδιά του ξεσηκώνεται ενάντια στην αποστολή του, μια απλή κοπέλα που αναγκάζεται να δώσει την άνιση μάχη με το πεπρωμένο, θαμμένα μυστικά που στοιχειώνουν και μαίνονται.
Το Πέραν, το Ιωακείμειο Παρθεναγωγείο, το Μπαλάτ, η Πρίγκηπος, το ρωμαίικο ορφανοτροφείο είναι η πολυσύνθετη αρένα όπου αναμετριέται το πάθος με το καθήκον και η Μοίρα με τον Θεό.
Γιώτα Γουβέλη
