Η συγγραφέας Αργυρώ Μαργαρίτη παραχώρησε συνέντευξη στην φιλόλογο Αλεξοπούλου Βασιλική σχετικά με το νέο της μυθιστόρημα "Η Ράφτρα" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Κεντρική ηρωίδα του μυθιστορήματος είναι η ράφτρα Κεραστώ -ένα αντισυμβατικό κορίτσι για την εποχή του- που κατορθώνει έπειτα από πολλές αντιξοότητες να μάθει την τέχνη της ραπτικής. Η συγγραφέας ξεπλέκει το νήμα της υπόθεσης με ένα πλήθος θρακιώτικων λέξεων που ταξιδεύουν τον αναγνώστη στον χρόνο. Διαβάστε τις πολύτιμες απαντήσεις της σχετικά με την σκιαγράφηση των ηρωών, το θέμα του έρωτα και τα μελλοντικά συγγραφικά της σχέδια.
1)Αγαπητή κυρία Μαργαρίτη, αρχικά νιώθω την ανάγκη να σας εκφράσω τα συγχαρητήριά μου για το νέο σας βιβλίο “Η Ράφτρα” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Τι σας ενέπνευσε να ασχοληθείτε με τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο;
Πρώτα πρώτα, να σας ευχαριστήσω για τα όμορφα λόγια, γιατί έχω τη βεβαιότητα πως δεν είναι τυπικά!
Για να αφήσω τους ήρωές μου να χτίσουν την ιστορία τους, ο χώρος και η εποχή είναι το βασικότερο όλων. Επέλεξα τις πόλεις της Δυτικής Θράκης γιατί η οικιστική τους έχει μια μαγεία, με τα υπέροχα αρχοντικά ή τα πετρόκτιστα φτωχόσπιτα. Η άγρια ομορφιά στα βουνά και τα δάση, οι θρύλοι και οι μύθοι μαγνητίζουν αιχμαλωτίζοντας τη φαντασία. Όσο για την εποχή, η Ιστορία προέκυψε διεκδικώντας. Εγώ μύρισα τον μπασμά, τον εθιστικό καπνό που καλλιεργούσαν οι πλούσιοι καπνέμποροι, τρυπήθηκα από τις βελόνες, φόρεσα στον παράμεσο ασημένια δαχτυλήθρα, δανείστηκα πολύχρωμους μακαράδες που είχαν οι μοναδικές μοδίστρες της εποχής. Οι κομιτατζήδες με τη βία και το θάνατο υπήρχαν είτε το ήθελα είτε όχι.
2)Η κεντρική ηρωίδα σας, η ράφτρα Κεραστώ, έχει έναν δυναμισμό και μία παλικαριά που προσιδιάζει στο αντρικό φύλο. Έτσι θέλατε να αποδώσετε την προσωπικότητά της;
Συνειδητοποίησα, με αφορμή αυτή σας την ερώτηση, ότι όλες μου οι ηρωίδες, η Ηλέκτρα, η Κατίνα, η Λελού, η Κάρμεν και η Γέρση, είναι γυναίκες αντισυμβατικές για την εποχή και για τη ζωή γενικότερα. Η Κεραστώ είναι ένα ορφανό παιδί που μεγαλώνει με απίστευτη λατρεία στο μισογκρεμισμένο μοναστήρι. Αναπτύσσει μια συμπεριφορά αγριμιού γιατί θέλει να πορεύεται μονάχη. Από τη στιγμή που αναγκάζεται να ξυρίσει το κεφάλι, να βάλει φούμο στα μούτρα και να παραστήσει το αγόρι, δεν μπορεί να αγκιστρωθεί σε κανέναν. Ούτε καν στον έρωτα.
3)Οι πληροφορίες που δίνετε γύρω από τη ραπτική και την τέχνη της ράφτρας είναι ρεαλιστικές και αξιοσημείωτες. Κάνατε έρευνα πάνω στο αντικείμενο αυτό ή ασχολείστε η ίδια με τη ραπτική;
Οπωσδήποτε έκανα έρευνα και ανακάλυψα ότι πάντα το ρούχο ήταν ενδεικτικό της εποχής, της κοινωνικής θέσης, της οικονομικής επιφάνειας, των θρησκευτικών πεποιθήσεων. Είχα όμως την ιδιαίτερη χαρά να έχω στα χέρια μου ένα βιβλίο με τις μοδίστρες της Θράκης που πρέπει να έχει όποιος ασχολείται με το ρούχο, με όποιο τρόπο. Αλλά μου αρέσει να ράβω, τουλάχιστον στα φουστανάκια για τις κούκλες –που μοιράζομαι με την εγγονή μου- τα καταφέρνω μια χαρά!
4)Πώς θα αξιολογούσατε τον χαρακτήρα της Ποινιώς; Μπορείτε να της προδώσετε κάποια ελαφρυντικά;
Η Ποινιώ είναι η τραγική ηρωίδα αυτού του μυθιστορήματος. Όταν τελείωσα το βιβλίο, τη σκεφτόμουν πολύ και ξαφνικά την αγάπησα με μια τρυφερότητα που δεν είχα φανταστεί ότι μπορώ να της χαρίσω. Πολλές φορές σκέφτομαι πως αυτή την ανατρεπτική ιστορία της Ποινώς θα έπρεπε να την έχω κάνει ένα ξεχωριστό μυθιστόρημα. Η Ποινιώ δόθηκε με όλο της το είναι σ’ αυτό που της δωρίστηκε, ένα παιδί μονάχο σε ένα τεράστιο κατάστημα παιχνιδιών! Πίστεψε, δόθηκε και προδόθηκε. Η οργή, ο θυμός, η πίκρα την οδήγησαν αναπόφευκτα στην όποια πτώση. Και δεν μου πήγαινε η καρδιά να ολοκληρώσω και να καταγράψω τη συνέχεια. Τα άφησα όλα στην φαντασία του αναγνώστη.
5)Ο έρωτας διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στη ζωή των ηρώων του μυθιστορήματος... Ακόμη και αυτοί που τον απαρνιούνται εν τέλει παραδίνονται στη μαγεία του... Μπορεί τελικά να διαφύγει κάνεις από τα βέλη του;
Σε κάποιο βιβλίο του ο Νίκος Καζαντζάκης λέει πως μια Ψυχή γυμνούλα και τρέμοντας από φόβο, στέκεται μποστά στον Αλλάχ που καπνίζει τον αργιλέ του και τη ρωτάει να του πει τις αμαρτίες της. «Σκότωσα, έκλεψα, πρόδωσα…» αραδιάζει η Ψυχή τα λάθη της και ο Αλλάχ σε όλα τη συγχωρεί, όταν κάποια στιγμή αποκαλύπτει πως αρνήθηκε ένα ερωτικό κάλεσμα. Και ο Αλλάχ, οργισμένος, την έστειλε στην κόλαση!
Ο έρωτας της σάρκας, της ψυχής, της νόησης, των χρωμάτων και της μυρωδιάς είναι, κατ’ εμέ, το Άπαν!
6)Ο Μήτσος Γιαβάσογλου, ο αντάρτης καπνέμπορος, γιατί παίρνει την απόφαση να παντρευτεί την Ποινιώ; Είναι μία απόφαση υπέρ του παιδιού της;
Η τιμή της οικογένειας, το καθαρό κούτελο, η γνώμη της κοινωνίας δεν ήταν δυνατό να τον αφήσουν αδιάφορο. Ο Μήτσος δεν μπορεί να επιτρέψει στο παιδί αυτό, ακόμα και αν κουβαλάει ένα στίγμα, να το αφήσει έρμαιο και στα χέρια της Ποινιώς και στο αδηφάγο κοινωνικό θηρίο. Έτσι κι αλλιώς, θεωρεί πως έχει χάσει την Κεραστώ, πάνω που πίστευε πως θα είναι μαζί του, εκείνη τον εγκατέλειπε. Δεν είχε άλλη επιλογή.
7)Η γλώσσα σας αποτελεί ένα κράμα μικρασιατικών ιδιωματισμών και ανατολίτικων εκφράσεων. Θυμίζει πολύ τη γλώσσα στη “Γέρση”. Θέλετε να μας μιλήσετε ακροθιγώς για τις γλωσσικές επιρροές σας;
Η γλώσσα είναι το sine qua non ενός κειμένου. Ιδιαίτερα, σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα αν δεν υπάρχουν γλωσσικά στοιχεία της εποχής και, φυσικά, επιλεγμένη ντοπιολαλιά, τα πάντα μοιάζουν ξύλινα. Στη Γέρση δεν είχα πρόβλημα. Ως μικρασιάτισσα τρίτης γενιάς, μεγαλωμένη με γιαγιάδες που χρησιμοποιούσαν τις λέξεις της πατρίδας τους, ήταν για μένα εύκολο, απόλυτα φυσιολογικό, χωρίς να σημαίνει ότι δεν συμβουλευόμουν σχετικά λεξικά. Με τη Ράφτρα, το πρόβλημα ήταν τεράστιο. Όχι μόνο δεν γνώριζα το θρακιώτικο γλωσσικό ιδίωμα, αλλά υπάρχουν τόσες πολλές ντοπιολαλιές που αισθάνθηκα πως ανέβαινα τον πύργο της Βαβέλ. Έκανα κάθε προσπάθεια να αποφύγω τις εγκιβωτισμένες τούρκικες λέξεις για να μην επαναληφθώ. Η Θράκη ήταν 550 χρόνια υπό οθωμανική κατοχή. Χρησιμοποίησα τούρκικες λέξεις μόνο αν δεν μπορούσα να κάνω αλλιώς αλλά και πάλι με θρακιώτικες καταλήξεις. Παράδειγμα: μποχτσάς (τουρκ.) = σακίδιο, σακούλι (ελλ.) -> μπουχτσάς, μπουχτσαδούδι (θρακιώτικα)
Πάντως, κάποιος αναγνώστης έγραψε για τη Ράφτρα: "ο έρανος του ξεχασμένου πλούτου των θρακιώτικων λέξεων".
8)Προτού κλείσουμε τη συνέντευξη και αφού σας ευχαριστήσω θερμά, θα ήθελα να σας ρωτήσω αν ετοιμάζετε κάτι για το άμεσο μέλλον. Ομολογώ τα βιβλία σας είναι εθιστικά!
Ομολογώ απόλαυσα τη συγγραφή των απαντήσεων! Ναι, έχω πολλές ιδέες, αλλά τελικά κατέληξα σε κάτι που θα χρειαστεί πάνω από τρία χρόνια έρευνα. Τρελαίνομαι και μόνο στην ιδέα! Είναι που τρέχω πίσω από την Κεραστώ στα παζάρια, αλλιώς θα είχα ξεκινήσει να γράφω. Όμως έχω σχεδόν έτοιμο ένα ιδιόρρυθμο μυθιστόρημα που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αστυνομικό, μυστηρίου, με έντονες μυθολογικές αναφορές. Πολύ διαφορετικό σε ύφος, γλώσσα και δομή από ό,τι έχω γράψει μέχρι τώρα. Το σκέφτομαι πολύ αν θα το προτείνω στον εκδότη μου. Από την άλλη, δεν θέλω τις ετικέτες, δεν θέλω να επαναπαυτώ στην συγγραφική ασφάλεια της Γέρσης και της Ράφτρας.
Κλείνοντας, θέλω πολύ να σας ευχαριστήσω για την τελευταία σας φράση. Είναι αυτό ακριβώς που ονειρεύεται να ακούει κάθε συγγραφέας!
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΒΙΒΛΙΟΥ:
ΘΡΑΚΗ, 1895-1913. Στη μαγική πόλη της Ξάνθης, σπουδαίες μοδίστρες με ασημένιες δαχτυλήθρες ντύναν τις Θράσσες με την τελευταία λέξη της μόδας. Κι ολόγυρα καπνοχώραφα με το χρυσόφυλλο φυτό που γέμιζε παράδες τους καπνέμπορους. Αρχοντικά με ζωγραφισμένα ταβάνια, το βουνό με τους θρύλους… Θα μπορούσε να είναι όμορφη η ζωή, αν δε σπέρνανε φωτιά οι κομιτατζήδες. Στα πλούσια αρχοντόσπιτα, στα ταπεινά πετρόχτιστα του Σαμακώβ, σε ένα παράξενο μοναστήρι, ράβουν και ξηλώνουν τη ζωή τους τα πρόσωπα αυτής της ιστορίας.
Κεραστώ: Η ράφτρα. Για να διασώσει μια πάνινη ταυτότητα, μαθαίνει να πατά βελονιές. Μα τρύπωσε πάνω στην καρδιά της τάματα βαριά, κι όταν εκείνος ο άντρας μπήκε στη σπηλιά της, δε γινόταν να τον υποτάξει με τις χάρες του θηλυκού, γιατί είχε ξυρίσει το κεφάλι, είχε βάλει φούμο στα μούτρα, αυτός τηνε νόμιζε αγόρι.
Μήτσος Γιαβάσογλου: Ο αντάρτης καπνέμπορος. Μεγάλο πάθος ο καπνός και η λευτεριά της Θράκης. Όταν λαβώθηκε σε κείνο το αλισβερίσι με τους λαθρέμπορες, νόμιζε πως η πληγή του θα κλείσει γρήγορα. Μα εκείνη η ράφτρα τονε σακάτεψε με το ασημένιο της βελόνι.
Ένα μυθιστόρημα που θα μπορούσε να είναι παραμύθι ανατρεπτικό, με αρχοντόπουλα, κυράδες και θεριά που ράβουν τα πάθη, τους έρωτες, τα μυστικά και τις προδοσίες με γερές βελονιές πάνω στη ζωή τους. Εκεί στη Θράκη: Ξάνθη, Γενί Κιοΐ, Ντεντέαγατς, Γκιουμουλτζίνα, Αντριανού...
ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ:
Η ΑΡΓΥΡΩ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ γεννήθηκε στη Νέα Ιωνία. Μεγάλωσε σε μια προσφυγική γειτονιά, τότε που το παιχνίδι στους δρόμους ήταν τρόπος ζωής. Σπούδασε γαλλική και ελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών,έκανε μεταπτυχιακό στη Σορβόννη, παρακολούθησε μαθήματα γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μπεσανσόν, ιστορία της τέχνης στο Γαλλικό Ινστιτούτο και συμμετείχε για δύο χρόνια στα διεθνή προγράμματα Lingua. Εργάστηκε ως εκπαιδευτικός στο Πειραματικό Λύκειο Αναβρύτων καιτα τρία τελευταία χρόνια στο Ελληνικό Σχολείο των Βρυξελλών. Έχει εκδώσει πέντε βιβλία, έχει επιμεληθεί δύο ντοκιμαντέρ και έχει γράψει τηλεοπτικά σενάρια. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορεί επίσης το μυθιστόρημά της VINSANTO. ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΤΗΣ ΛΑΒΑΣ.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Βρείτε το βιβλίο στο site των εκδόσεων Ψυχογιός:
